Wil je sneller, aantrekkelijker of effectiever schrijven?*
Onderzoek dan eerst eens hoe je gewoonlijk schrijft. Als je dat weet, kun je eens nagaan welke schrijfroutines je wilt versterken of veranderen.
Deze meter verdeelt het schrijfproces in vijf fasen. Bij de ideale schrijver krijgt elke fase even veel aandacht en tijd. Nu is de werkelijkheid nooit ideaal. Deze meter is alleen maar bedoeld om inzicht te verschaffen in je schrijfroutines – niet om voor te schrijven hoe het moet! In onderstaande podcast geef ik meer informatie en begeleid ik je bij je keuzes.
Fase 1: voorbereiden
Wat is je precieze onderwerp?
Welke lezer wil je bereiken?
Kun je de kern van de tekst in één zin samenvatten?
Uitsteller
Voorbereiden is zeer noodzakelijk, waaronder dromen en brainstormen. Vervolgens maak je scherpe keuzes. Uitstellen helpt niet.
TIP Accepteer dat een tekst niet over alles kan gaan. Kies!
Associeerder
Wie het voorbereiden verwaarloost of overslaat, beschouwt zijn eerste versie vaak als dé definitieve versie die alleen nog bijgeschaafd moet worden. Zo krijg je slappe, vaak onnavolgbare teksten.
TIP Geef meer aandacht aan de voorbereiding en aan de structuur van je tekst!
Fase2: structureren
Schrijven lijkt op filmen. Zoals de filmer een kijker leidt van scene naar scene, zo moet jij de lezer verleiden dóór te lezen tot het einde. Verleiden vereist een plan.
Architect
Gefeliciteerd! Een schrijver die goed kan structureren, heeft zijn tekst vaak stevig onder controle. Let op: een overmaat aan structuur kan de geest van een tekst ook doden.
TIP Probeer meer in beelden te denken. Kies levendige voorbeelden en zorg voor aantrekkelijke, krachtige formuleringen.
Verzamelaar
Een verzamelaar verwart het maken van een structuur met het maken van groepjes. Terwijl structuur een hiërarchie veronderstelt, geen groepjes.
TIP Eén kwestie moet de belangrijkste in je tekst zijn. Welke?
Fase 3: schrijven
Hieronder valt het schrijven van een definitieve versie volgens een van te voren bedachte structuur: een versie die nog wel bijgeschaafd moet worden.
Zwoeger
Als je blijft hangen in het verplaatsen van alinea’s en het steeds maar bijslijpen van de zinnen, zonder dat je er blij van wordt, dan wordt schrijven lijden. Dat kan anders.
TIP Teveel zwoegen kun je voorkomen door terug te keren naar de voorbereidende fase. Wat wil je nu écht zeggen? Voor wie? Waarom?
Simplist
Denk je dat het snel-snel-snel kan? Dan heb je het mis. Schrijven kost nu eenmaal veel tijd.
TIP Misschien ben je snel tevreden. Vraag eens aan een proeflezer hoe je tekst overkomt.
Fase 4:afwerken
Lopen de zinnen goed? Geen ‘vage’ woorden? Niet te veel passiva? Een overbodige passage? Weg ermee! Een goed afgewerkte tekst toont respect voor de lezer. Dat waardeert de lezer altijd.
Super-perfectionist
Sommige teksten zijn perfect afgewerkt maar toch onaantrekkelijk. Waarom? Omdat ze bijvoorbeeld niet passen bij de doelgroep, of omdat ze niet passen bij het doel.
TIP Perfectionisme is een goede eigenschap: gebruik die ook in de andere fasen van het schrijfproces.
Sloddervos
Opmerkelijk: wie goed is in het voorbereiden en structureren, is vaak minder goed in het foutloos afwerken van een tekst. Jammer! Zinnen winnen aan kracht door de juiste werkwoorden en goede verbindingswoorden.
TIP Vraag iemand anders om de spel- en stijlfouten uit je tekst te halen.
Fase 5: vormgeven
Vormgeven is niet alleen voor vormgevers. Maak aantrekkelijke titels en kopjes, kies een leesbaar lettertype en bepaal zorgvuldig de plaats van witregels. Nadenken over bijbehorende plaatjes, tabellen en onderschriften kan ook geen kwaad.
Estheet
Práchtige boekwerken maken ze, de estheten, maar is de inhoud van hun tekst ook zo mooi? Vorm maskeert tot op zekere hoogte de inhoud, maar als je tekst echt niets voorstelt, val je genadeloos door de mand.
TIP Bewaar het leukste voor het laatst. Zorg eerst voor een goede tekst.
Content-junkie
Natuurlijk is de inhoud belangrijker dan de vorm, maar briljante teksten in een priegelig lettertype blijven nu eenmaal onleesbaar.
TIP Bedenk dat een goede vorm ook hoort bij verleiden. Je tekst is het waard om gezien en gelezen te worden!