Auteur: Tanny Dobbelaar

Meervoudig ouderschap

Moet dat nu, een kind met drie of zelfs vier ouders? Wat te denken van draagmoederschap? Hebben geadopteerden recht op informatie over hun biologische geschiedenis? Over dit soort vragen heeft de Staatscommissie Herijking Ouderschap een lijvig rapport geschreven.

Op verzoek van het Podium voor Bio-ethiek verdiepte ik me in de gedachtegangen van deze commissie. Ik raakte erdoor ontroerd.

Het resultaat: een veel te kort essay over een bijzonder interessant en actueel onderwerp, gebaseerd op mijn dissertatie over familiegeschiedenis. Zie hier het essay in Podium (jaargang 27, nr 2, 2020).

Show don’t tell – een voorbeeld

Ik vond dit boek via een reactie op het artikel ‘Het nieuwe titel verklaren’, van Wouter van der Land.

Deze titel is briljant. Het toont direct de inhoud van het boek – het digitale, heldere  rechtdoor denken van mensen met autisme.

Tegelijkertijd is dit ook een voorbeeld van de manier waarop ‘show, don’t tell’ kan mislukken. Iets vertonen heeft context nodig.

Ik wist al dat autisme een hersenprobleem is, dat mensen met autisme woorden vaak letterlijk nemen. Hoe komt deze titel over als je die context mist?

Troost voor huilbaby’s

Een proefschrift is als een huilbaby die voortdurend om aandacht vraagt. Af en toe laat hij een betoverend glimlachje zien dat alle slapeloze nachten goedmaakt. Soms wil je dolgraag van hem weglopen, wat je natuurlijk niet doet.
Het huilen gaat over. De baby gedijt en groeit uit tot een evenwichtig persoon die de wereld vol vertrouwen tegemoet kan treden. Op 23 januari 2020 ben ik gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningen op het proefschrift Family History: Relatives, Roots, and Databases.
Al eerder gaf ik workshops aan promovendi , maar nu ik zelf het hele proces van A tot Z doorlopen heb, weet ik nog beter hoe je je eigen huilbaby kan troosten – en jezelf.
Zodat je proefschrift een mooi project blijft waar je heel erg trots op bent!

Poetry slam aan de Groningse universiteit 2019

Tien promovendi presenteren hun passie voor wetenschap tijdens een poetry slam. Samen met een jonge dichter schrijven ze een gedicht dat is geïnspireerd op hun onderzoek.

Van rap tot sonnet, in het Nederlands of het Engels. Het publiek jureert en het winnende koppel krijgt eeuwige roem.

Dichter Mauritio Plat maakte een gedicht over mijn onderzoek naar familiegeschiedenis. ’s Avonds traden we op voor een bomvolle zaal. We wonnen!

Vijf of zes regels

In De schoonheid van weerbarstig proza (oorspronkelijke titel: Essays One) biedt Lydia Davis een inkijk in haar schrijfpraktijk. Onwaarschijnlijk inspirerend zijn de beschrijvingen van haar dagelijks leven waarin haar ambitie als schrijver centraal staat. Altijd alles noteren, altijd oefenen, je altijd zo serieus mogelijk verdiepen in onderwerpen die je aantrekken, ook al weet je niet waarom.

Ergens halverwege geeft ze kort vijf of zes kardinale regels. Ik moet ze even compleet noteren. Let op hoe ze haar eigen schrijftheorie in praktijk brengt door eerst te schrijven, dan te herschrijven omdat het beter kan.

“1. Werk aan je persoonlijkheid. (2) Werk aan je taalbeheersing, zodat je weet waar je mee bezig bent en dat goed doet, de controle houden. (3) Ken je taal – de woorden en de uitdrukkingen en het idioom – en verdiep je er grondig in, op alle mogelijke manieren. (4) Zeg wat je te zeggen hebt, zonder terughoudendheid, op de manier waarop jij het wilt zeggen, ongeacht wat anderen er misschien van zullen vinden (maar zonder voorbij te gaan aan de gevoeligheden van anderen). (5) Werk hard (schrijf veel), en wees geduldig.
Ik zeg het nog een keer, maar dan net even anders: (1) Perfectioneer je techniek. (2). Investeer los daarvan in je geest en je persoonlijkheid. (3) Als je schrijft, schrijf dan in vrijheid, zoals jij dat wilt, en volg je eigen interesses. (4) Werk hard: herschrijf nauwgezet. (5) Wees geduldig: laat tijd verstrijken als dat nodig is. (6) Negeer wat anderen zouden kunnen denken (maar niet wat ze zouden kunnen voelen).”

Lees. Leef. Schrijf. Aan de slag!

Start elke ochtend met schrijven

Ik adviseerde het al langer: begin elke ochtend met schrijven. Sinds ik mijn eigen adviezen opvolg, merk ik pas echt wat dat betekent. Een kopje koffie en dan twee a drie handgeschreven pagina’s produceren.

Ik ga niet beweren dat het heel plezierig is om aan het begin van de werkdag eerst in mijn schriftje te schrijven. Het is lastig, saai soms, om zomaar te schrijven, vooral als je niet weet wat.

Nu ik het een paar weken heb volgehouden, begint ik er zelfs plezier in te krijgen. Als ik het een dag te druk heb om met schrijven te beginnen, dan mis ik het!

Wat is nu het voordeel van doelloos schrijven in de ochtend? Ik zie drie redenen.

De eerste is dat je als het ware je formuleerknop aanzet in je hoofd. Je drijft niet meer op vormeloze stemming of gaat onmiddellijk over tot actie, maar beschrijft wat er zich voordoet. Van dat oefenen in formuleren heb je direct profijt. In mijn geval: al schrijvend structureer ik mijn dag door te bedenken wat ik vandaag in elk geval echt wil doen.

Dat profijt is direct de tweede reden: het stimuleert je creativiteit. Er dienen zich vaak nieuwe ideeën aan, ideeën die nog onrijp zijn maar wel nieuw! Dit gebeurt lang niet altijd. Soms schrijf ik alleen mijn onrust weg in de meest vreselijke clichés en andere flauwekul. Daarna ben ik klaar voor het echte werk.

De derde reden voor het ochtendschrijven is voor mij de belangrijkste: ik maak serieus tijd vrij voor mijn eigen gedachten. Die komen eerst. Die verdienen aandacht. Alleen door werkelijk serieus te nemen wat je denkt, kom ik verder met schrijven.

Dat vertelde ik altijd al aan anderen. Nu ervaar ik het opnieuw weer zelf.

Zie voor meer uitleg van de morning pages Julia Cameron de website van .

De Mount Everest beklim je ook niet in één keer

Zeker bij een groot project kan de schrik je om het hart slaan: dit komt nooit af! Eén geruststelling: de Mount Everest beklim je ook niet in één keer.

Zelfs de meest ervaren klimmers moeten zich goed voorbereiden als ze de Mount Everest willen beklimmen. Eerst moeten ze naar het basiskamp, om hun lichaam te laten wennen aan de grote hoogte. Vandaar uit maken ze diverse expedities: steeds een stukje omhoog om te verkennen hoe het gaat. En dan weer terug naar het basiskamp.

Die verkenningen zijn essentieel voor het volbrengen van de grote klim. Misschien helpt die vergelijking als je werkt aan een groot project. Ook grote bergen kun je slechts stapje voor stapje veroveren. En soms ga je even terug naar de basis, om op krachten te komen en nieuwe moed te verzamelen voor een stukje omhoog.

Behoud je illusies

Maurice Malliot, hoofdpersoon uit Koetsier Herfst van Charlotte Mutsaers, was tien jaar oud toen zijn ouders zich van kant maakten. Ze lieten hem een brief na:

“Een liefdesbrief. De mooiste die ik in mijn leven heb gehad. Eén passage eruit wil ik u niet onthouden opdat u er uw voordeel mee kunt doen: Er sluipen drie griezels in schaapskleren op de wereld rond: kennis, consensus en diepgang. Je zult ze pas herkennen als je groot bent. Zorg ervoor dat ze je niet verslinden en behoud je illusies!”